İncir ağacı/Fig tree/Rubens/Sait Faik/Norr/Dali/Mevlana/Doyle/Kim Chun-Su/İlyas Yalçıntaş/Livaneli/Zara
Sait Faik,
"İlk urbamız:
İncir.
İlk günahımız:
Elma." demiş.
Ben de bu hafta sonu İncir ve elma ağacını çalıştım.
Adem ve Havva, cennette bilgi ağacının yasak meyvesini (elma? incir?) yedikten sonra çıplaklıklarını farketmiş, utanarak incir yapraklarıyla örtünmüşlerdir. İncir ağacı 3 yaprak Âdem'e, 5 yaprak da
Havva'ya vermiştir. İncir ağacından dökülen yapraklar Âdem ve Havva ’nın ölümlü oluşunu, kefenlerini simgelemektedir. Anlatılara göre erkekler için kefen 3 parçadan
biçilirken, kadınlar için de 5 parçadan biçilmektedir. (Bu mitolojik/dini öyküdeki metafor ve alegorilere dikkatinizi çekerim)
"4000 yildan fazla bir süredir Ortadoğuda yetişen incir agacı, bir cinsellik ve bereket sembolüdür, ama aynı zamanda günahı da ifade eder."
İlginç bir bilgi olarak, arılarla beraber yaklaşık 1200 canlı türünün incirle beslendiğini ve bu nedenle ekolojistlerin incir yok olursa bu dengenin bozularak yeryüzündeki yaşamın sonlanabileceğini söylediğini biliyor muydunuz? Ya da yüksek kalorisi sayesinde insan beyninin büyümesine katkıda bulunmuş ; hatta insan elinin incirin olgununu bulup toplayacak tarzda evrilmiş olabileceği aklınıza gelir miydi? Bu ve başka bilgileri linkini verdiğim "İncir ağacı insanlık tarihini nasıl şekillendirdi?" isimli yazıda okuyabilirsiniz.
https://www.bbc.com/turkce/
İncirin anavatanı olan Aydın ve Muğla illerimizin bulunduğu Karya (Karia) bölgesi, incirin latincesi olan “Ficus carica”ya isim vermiştir.
Türkçedeki incir ismi ise Farsça’daki ancir kelimesinden geliyor. Farsça’da bu meyveye verilen isim delik, oyuk ve aynı zamanda vajina demek.
Meyvenin şeklinin vajinaya benzerliğinden bu isim verilmiş olabilir.
Bu konuda da ilginç bir yazıya rastladım. Meraklısı için paylaşıyorum.
https://www.karar.com/amp/
Timothy Norr'un heykelinde görülen, Yunan mitolojisinde incir ağacına isim veren dünya tanrıçası Gaia'nın oğlu Sykeus isimli devdir.
Efsaneye göre Zeus, babası Kronos’u tutsak alır ve yıldırımlarıyla büyükannesi Gaia’nın peşine düşer. Bunun üzerine Gaia’nın oğlu Titan Sykeus incir ağacına dönüşür ve annesi Gaia’yı göğsüne saklayarak Zeus’un yıldırımlardan korur.
Antik Roma mitolojisinde Roma kentinin kurucusu Romus ve Romulus Kardeşleri besleyen kurt incir ağacının altında yaşarken, Buda'nın da altına oturup aydınlandığı Bodhi ağacı, büyük ve kutsal bir incir ağacıdır.
Salvador Dali'nin 1969 yılında yaptığı "incir adam" (fig man) tablosunda gördüğünüz incir ağacının yaprağı ve meyvesi mitolojiden sanata, kutsal metinlerden tarih anlatılarına dek hemen her yerde kendisine yer bulur, kutsal olarak kabul edilir.
İncirle ilgili deyimlerimiz de ne kadar önemli bir meyve olduğunun göstergesi bana göre.
“Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz”,
“Ocağında incir ağacı bitmek”,
“Bir çuval inciri berbat etmek”,
“İncir çekirdeğini doldurmamak” gibi...
Ama Mevlana diyorki:
"İncir çekirdeğini doldurmayacak kadar diye niye küçümserler ki;
kalp pek mi büyük incirden?
Bakın bakalım insan neler çekiyor,
incir çekirdeği kadar kalbe düşenden."
Kuranı kerimde, İncir ve zeytin üzerine yemin edilen Tin (incir) suresi vardır. Bu nedenle İslam dininde kutsal bir meyve olarak öne çıkmaktadır ve içindeki yüzlerce çekirdeğinden dolayı bolluk bereket sembolüdür.
İncir ağaçları diğer meyve ağaçları gibi çiçek açmaz. Yediğimiz incir aslında meyvesi değil kapanmış çiçeğidir. Yüzlerce çiçek içeren bu yapıya sikonyum adı verilir.
"İncir ağacı neden çiçek açmaz" isimli videoyu ilginç bulabilirsiniz.
https://youtu.be/_N_Unlpx0A4
İncir ağacının sembolizmasıyla ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıdaki linkte bulabilirsiniz.
https://treesymbolism.com/fig-
Trudi Doyle'ün " Toskana bahçesinde incir ve zeytin ağacı" (Fig tree and Olive trees in a Tuscan garden) isimli tablosuna bakarken zeytinliğe niçin incir ağacı dikilirmiş öğrenelim, belki zeytinliği olanların işine yarar:
"Zeytin sineğinin, zeytin ağaçları ve zeytin meyvesine zarar vereceği dönemlerde, iyice olgunlaşan incir ağaçlarının meyveleri bal dökmeye başlar. İncirin balı, zeytin sineğine cazip gelir ve zeytin yerine incir meyvesini tercih eder. Zeytinliklerdeki incir ağaçları tıpkı bir paratoner gibi zeytin sineklerini üzerine çeker. İncir balını yiyen zeytin sinekleri bir süre sonra zehirlenerek ölür. Mübadele öncesinde Anadolu’nun Ege kıyılarında yaşayan Yunanlıların her zeytin tarlasına 3-4 adet incir ağacı dikmiş olmasının sebebi de budur. Oysa bizim özellikle yeni nesil zeytin üreticilerimizin bir çoğu bu gerçeği bilmedikleri için, zeytin bahçelerindeki yüzlerce incir ağacını sinek topluyor diye kesmişler ve odun yapmışlardır."
Muzaffer Uyguner'in çevirisi ile Çinli şair Kim Chun-Su'nun "İncir Ağacı ve Şiir" isimli şiirini paylaşıyorum.
Solgun bir kış göğü
Kapkara bir derinlikle
Maviliğin genişliği arasında
Belirsiz bir renk içinde
çırılçıplak incir ağacı
Yapraksız ve meyvesiz.
Hangi şiir yalan ya da uzak
Ağacın kış çıplaklığına?
Düşüyor yapraklar ve meyveler
Zamanıgelince .
Hangi şiir yakın ya da uzak
Ağacın kış çıplaklığına?
Yazının sonunda, İlyas Yalçıntaş'tan "İncirler olana kadar kalsaydın bari" şarkısı mı? Zülfü Livaneli' den "Mapusun içinde üç ağaç incir" türküsü mü, Zara'dan "Hastane önünde incir ağacı" türküsünü mü paylaşayım karar veremedim; Linda Alexander'in "üç incir" tablosu eşliğinde, üçünü de paylaştım, kim hangisini beğenirse dinlesin.
https://youtu.be/7ePPhAeZyLA
https://youtu.be/GwnFvqSUhms
https://youtu.be/02RAfhdaFfs
İncirle ilgili deyimlerimiz de ne kadar önemli bir meyve olduğunun göstergesi bana göre.
“Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz”,
“Ocağında incir ağacı bitmek”,
“Bir çuval inciri berbat etmek”,
“İncir çekirdeğini doldurmamak” gibi...
Ama Mevlana diyorki:
"İncir çekirdeğini doldurmayacak kadar diye niye küçümserler ki;
kalp pek mi büyük incirden?
Bakın bakalım insan neler çekiyor,
incir çekirdeği kadar kalbe düşenden."
Kuranı kerimde, İncir ve zeytin üzerine yemin edilen Tin (incir) suresi vardır. Bu nedenle İslam dininde kutsal bir meyve olarak öne çıkmaktadır ve içindeki yüzlerce çekirdeğinden dolayı bolluk bereket sembolüdür.
İncir ağaçları diğer meyve ağaçları gibi çiçek açmaz. Yediğimiz incir aslında meyvesi değil kapanmış çiçeğidir. Yüzlerce çiçek içeren bu yapıya sikonyum adı verilir.
"İncir ağacı neden çiçek açmaz" isimli videoyu ilginç bulabilirsiniz.
https://youtu.be/_N_Unlpx0A4
İncir ağacının sembolizmasıyla ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıdaki linkte bulabilirsiniz.
https://treesymbolism.com/fig-
Trudi Doyle'ün " Toskana bahçesinde incir ve zeytin ağacı" (Fig tree and Olive trees in a Tuscan garden) isimli tablosuna bakarken zeytinliğe niçin incir ağacı dikilirmiş öğrenelim, belki zeytinliği olanların işine yarar:
"Zeytin sineğinin, zeytin ağaçları ve zeytin meyvesine zarar vereceği dönemlerde, iyice olgunlaşan incir ağaçlarının meyveleri bal dökmeye başlar. İncirin balı, zeytin sineğine cazip gelir ve zeytin yerine incir meyvesini tercih eder. Zeytinliklerdeki incir ağaçları tıpkı bir paratoner gibi zeytin sineklerini üzerine çeker. İncir balını yiyen zeytin sinekleri bir süre sonra zehirlenerek ölür. Mübadele öncesinde Anadolu’nun Ege kıyılarında yaşayan Yunanlıların her zeytin tarlasına 3-4 adet incir ağacı dikmiş olmasının sebebi de budur. Oysa bizim özellikle yeni nesil zeytin üreticilerimizin bir çoğu bu gerçeği bilmedikleri için, zeytin bahçelerindeki yüzlerce incir ağacını sinek topluyor diye kesmişler ve odun yapmışlardır."
Muzaffer Uyguner'in çevirisi ile Çinli şair Kim Chun-Su'nun "İncir Ağacı ve Şiir" isimli şiirini paylaşıyorum.
Solgun bir kış göğü
Kapkara bir derinlikle
Maviliğin genişliği arasında
Belirsiz bir renk içinde
çırılçıplak incir ağacı
Yapraksız ve meyvesiz.
Hangi şiir yalan ya da uzak
Ağacın kış çıplaklığına?
Düşüyor yapraklar ve meyveler
Zamanı
Hangi şiir yakın ya da uzak
Ağacın kış çıplaklığına?
Yazının sonunda, İlyas Yalçıntaş'tan "İncirler olana kadar kalsaydın bari" şarkısı mı? Zülfü Livaneli' den "Mapusun içinde üç ağaç incir" türküsü mü, Zara'dan "Hastane önünde incir ağacı" türküsünü mü paylaşayım karar veremedim; Linda Alexander'in "üç incir" tablosu eşliğinde, üçünü de paylaştım, kim hangisini beğenirse dinlesin.
https://youtu.be/7ePPhAeZyLA
https://youtu.be/GwnFvqSUhms
https://youtu.be/02RAfhdaFfs
Yorumlar
Yorum Gönder