Çınar ağacı/Van Gogh/Nazım Hikmet/Coşkun Demir




















Bugün Vincent van Gogh'un 1889 yılında yaptığı, "Büyük 
çınar ağaçları" (Large Plane Trees) ve "Arles istasyonu yakınındaki çınar ağaçlı yol" (Avenue of Plane Trees near Arles Station) isimli tablolarıyla çınar ağaçlarını paylaşmaya çalıştım. 

Çınar ağaçları uzun boyları  ve kalın gövdeleri yanında açılmış ele benzeyen yapraklarıyla  özel bir ağaç türüdür. Türkiye'deki tek  doğal  türü, doğu çınarı (Platanus orientalis)'dır. Bir sap üzerinde 4-6 meyve varsa Doğu Çınarı, tek meyve varsa Batı Çınarıdır.



Çınar ağacı ile ilgili ayrıntılı bilgiler için aşağıdaki  link tıklanabilir. 

https://www.plantdergisi.com/orman-muhendisi-mehmet-genc/cinar-agaci-platanus-spp.html

Sağlam kökleri, heybeti ve uzun ömürleriyle Osmanlı imparatorluğunun simgesi olmuştur. Osmanlı´ya başkentlik yapmış  Bursa, Edirne ve İstanbul´daki anıtsal çınarların hemen hepsinin farklı bir öyküsü  vardır. 

Bunlardan en ünlüsünü, linkini verdiğim 
"Meyvesi İnsan Olan Ağaç: Çınar Vak'ası (Vaka-i Vakvakiye)" isimli linkten okuyabilirsiniz. 

https://www.istanbulburda.com/amp/tarihi-hikayeler/meyvesi-insan-olan-agac-cinar-vak-asi-vaka-i-vakvakiye-h9295.html

Ulu çınarlar, destanlarda, halk hikayelerinde ve yazılı edebiyatta çok sayıda esere ilham kaynağı olmuştur. 
"Edebiyatın çınarlarından çınar ağacı" başlıklı yazıda da bundan söz edilmekte:

https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/ali-canip-olgunlu/edebiyatin-cinarlarindan-cinar-agaci-2697910

Şiirlere en çok konu olan ağaçlardan biri çınar olduğu için, pek çok şairimizden çok güzel çınar şiirleri bulmak mümkün. Ben sizin için en güzelini seçtim:

Nazım Hikmet'in, suyun, ulu ağacın ve zamanın insan yaşamındaki varlığını kutsadığı "Masalların masalı" isimli şiiri ve Serenad Bağcan'dan dinleyebileceğiniz Fazıl Say bestesinin  youtube linki. 

https://youtu.be/hokK1HR8gvg

"Su basında durmuşuz,
çınarla ben.
Suda suretimiz çıkıyor,
çınarla benim.
Suyun şavkı vuruyor bize,
çınarla bana.

Su basında durmuşuz,
çınarla ben, bir de kedi.
Suda suretimiz çıkıyor,
çınarla benim, bir de kedinin.
Suyun şavkı vuruyor bize,
çınarla bana, bir de kediye.

Su basında durmuşuz,
çınar, ben, kedi, bir de güneş.
Suda suretimiz çıkıyor,
çınarın, benim, kedinin, bir de günesin.
Suyun şavkı vuruyor bize,
çınara, bana, kediye, bir de güneşe.

Su basında durmuşuz,
çınar, ben, kedi, güneş, bir de ömrümüz.
Suda suretimiz çıkıyor,
çınarın, benim, kedinin, günesin, bir de ömrümüzün.
Suyun şavkı vuruyor bize,
çınara, bana, kediye, güneşe, bir de ömrümüze.

Su basında durmuşuz.
Önce kedi gidecek,
kaybolacak suda sureti.
Sonra ben gideceğim,
kaybolacak suda suretim.
Sonra çınar gidecek,
kaybolacak suda sureti.
Sonra su gidecek
güneş kalacak;
sonra o da gidecek...

Su basında durmuşuz.
Su serin,
Çınar ulu,
Ben şiir yazıyorum.
Kedi uyukluyor
Güneş sıcak.
Çok şükür yaşıyoruz.
Suyun şavkı vuruyor bize
Çınara bana, kediye, güneşe, bir de ömrümüze...."

Çınar ağacı, Mevlana'nın mesnevisinde, uzun ömürlü olması, asırlarca ayakta kalması, temiz su kaynaklarından faydalanması (nur) ve gölgesinde zehirli ot bitmemesi gibi  nedenlerle ‘’mürşid-i kamil’e" benzetilir. 

"Çınar ağacı, hiyerarşinin tepesindeki bir mutlak gücün  sembolüdür. 
'Güçlüyüm, ezici bir gücüm var, ama bu gücüm doğadan değil kültür ve kurallardan kaynaklanmaktadır' algısına mazhar bir ağaçtır çınar." 

Linkini verdiğim "Anadolu Kültüründe Ağaçlar: Çınar ağacı düzenin ve otoritenin sembolü" yazısında konu genişçe irdelenmiş. 

https://bilimvegelecek.com.tr/index.php/2013/12/01/anadolu-kulturunde-agaclar-cinar-agaci-duzenin-ve-otoritenin-sembolu/

Çınar ağacının  müziği eksik kalmasın diyerek; Çiğdem Talu'nun sözleri ve Melih Kibar'ın bestesi ile  Coşkun Demir'den nostaljik "Koca Çınar" şarkısıyla yazımızı sonlandıralım. 

https://youtu.be/Df8xeIUbUfc



Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

Dante'yle İlahi Komedya'yı Tartışmak/Rafael/Marx

Aeneas 14 /Üçüncü Kitap/Delos Adası/Rottmann/Claude Lorrain/Rubens/Bertin/Cornelis de Vos/Turner/Trevisani/Goethe/Valeron

Meşe ağacı (Oak tree) /Van Gogh/Aziz Nesin/Guernica/Josef/Odysseus/Malcolm Gladwell/Cenap Şahabettin/Halil Cibran/Tolga Çandar