Aeneas 08/Birinci kitap/Janssens/Venüs/Jüpiter/Cezanne/Guerin/Berlioz

 Bugün destanın birinci kitabını bitiriyoruz. 

 

Flaman ressam Abraham Janssens'in (1567-1632) 1613 yılında yaptığı  "Olimpos'ta Venüs tarafından azarlanan Jupiter"  (Jupiter rebuked by Venus on Mount Olympus) tablosunda betimlenen olay, 228-241. mısralar arasında anlatılmış. 

Venüs, oğlu Aeneas'ın  başına gelenlerden dolayı Jupiter'i sorumlu tutarak, verdiği sözü yerine getirmesini istiyor. Jupiter de onu rahatlatacak biçimde Aeneas'ın; yani bir yerde Roma'nın  yazgısını açıklıyor. 

"Işıyan gözleri yaşlarla dolan üzgün Venüs 
Seslendi ona: 'Ey insanların, tanrıların yazgısına 
Egemen olan, evreni titreten yıldırımlarıyla 
Nedir suçu Aeneas'ımın sana karşı, Troyalılar'ın 
Neden bunca sıkıntıdan sonra kapanmış 
Yeryüzünde bütün İtalya yolları onlara? 
Söz vermiştin çağların akışında, günün birinde 
Romalılar Teucrosların soylu kanından gelenler 
Egemenlik kuracaklar tüm denizlerde, karalarda 
Demiştin, neden döndün sözünden ey Baba şimdi? 
Yürekler acısı Troya'nın yıkımı, daha güzel 
Bir yazgıya dönecek sanırdım, avunurdum
Bugün bile değişmemiş erlerin kötü yazgısı, 
Ey yüce başbuğ, ne gün bitecek bu kötülükler?' "

254-296.mısralarda Jüpiter, Aeneas'tan başlayıp Romus ve Romulus'a, onlardan da Julius Sezar'a kadar tüm geleceğin Spoilerini veriyor. 

"İnsanların da, tanıdığını da atası, gösterip yüzünü
Gökleri, fırtınaları yumuşatan, yatıştıran, gülerek 
Öptükten sonra kızını, dedi ki ona: 'Korkma daha
Cythera güven altındadır yazgısı seninkilerin, 
Göreceksin sana söz verilen kenti,
Lavinium'un surlarını çıkaracaksın gökte
Yıldızlara dek, yüce Aeneas değişmedi düşüncem.
Üzüldün bu olaylardan, açıklayacağım sana
Yazgının gizemlerini, sereceğim önüne hepsini.
Kanlı bir savaşa girecek o yiğit İtalya'da, 
Yenecek azgın toplulukları, yasalar koyacak,
Surlar kuracak savaşçılar için, üç yaz sürecek
Yönetimi Latium'da, üç kış geçinceye dek Rutellerin
Yenilgisinden sonra, İulus denen genç Ascanius 
İlus adını taşırdı İlion'da, otuz yıllık
Uzun aylar yörüngesinde sürdürecek egemenliğini
Burada. Sonra gidecek Lavinium'dan Alba-Longa'ya 
Büyük, sağlam surlarla kuşatacak orasını,
Egemenliği sürecek burada üç kez yüz yıl
Hector soyunun, doğuruncaya değin ikizlerini
Kral kızı İlia, Vesta rahibesi Mars'tan gebe kalıp.
Sonra koyu tüylü dişi kurdun emzirdiği
Romulus örtünecek postu tutacak egemenlik asasını, 
Yaptıracak Mavars surlarını, verecek adını Romalılara.
Ne süre, ne belli alan ayırdım Roma egemenliğine,
Sonsuzdur verdiğim egemenlik onlara, hınçlı Juno
Denizlere, göklere, karalara korku salan, titreten
Daha yumuşak davranacak, koruyacak benimle birlikte
Evren egemeni, tolga giyen insanları, Romalıları,
Budur buyruğum. Nice yıllar geçecek aradan
Egemen olacak Assaracus soyu Phtia'ya, 
Ünlü Mycenaia'ya, vuracak Argosluları boyundurluğa.
Ceasar gelecek görkemli Troia soyundan,
Varacak ünü yıldızlara, egemenliği okyanuslara,
Yüce İulo'da alacak “İulius” sanını da. Sen, bütün doğuya buyruk salan yiğiti,
Sevinerek ağdıracaksın göğe, adaklar sunulacak ona.
Bitecek savaşlar, başlayacak mutlu çağlar.
Egemen olacak yeryüzünde güzel tüze, güven, barış
İçinde Vesta, Quirinus, Romus kardeşler bir de.
Kapanacak demir zincirlerle kapıları savaş tapınağının
Demir sürgülerle. Korkunç pusatlar üzerinde azgın,
Ağzı köpüklü tutku, yüzlerce tunç bağda çırpınan.' "

Bu sözlerden sonra Jupiter,  Merkür'ü (Hermes) Kartaca kraliçesi Dido'ya göndererek Troya'lıların iyi karşılanmasını ister. 

 

Meşhur Fransız ressam Paul Cézanne'ın (1839–1906) 1875 yılında yaptığı "Aeneas Meeting Dido at Carthage" isimli suluboya tablo ile 

 

Fransız ressam Pierre-Narcisse Guérin (1774-1833) tarafından 1815'de  yapılan "Aneas Truva felaketini  Dido'ya anlatıyor" (Aeneas telling Dido of the Disaster at Troy) isimli yağlıboya tablolarında görüldüğü gibi onları iyi karşılayan ve konuk eden Dido Aneas'tan yolculuğunun hikayesini anlatmasını ister ve bu sözlerle birinci kitap sona erer:

"Dedi ki 'Anlat bize şimdi ey sevgili konuk 
Baştan beri Danaosların tuzaklarını, nedenlerini, 
Yurttaşlarının çektiklerini, kendi serüvenlerini, bu 
Yedinci yaz tüm karalarda, denizlerde seni dolaştıran.'"

Aeneas 3. Kitabın sonuna kadar başlarından geçenleri Dido'ya anlatacaktır. 

 

Charles Baugniet tarafından 1851 yılında yapılan  litografisi görülen 
ünlü  Fransız besteci, yazar ve müzik eleştirmeni Louis Hector Berlioz'ün (1803-1869) "Les Troyens" operasından "Troya'lılar Kartaca'da" bölümünde çalınan "Marche Troyenne"i paylaşıyorum.  

https://youtu.be/CTAAIRv7tO0