Aeneas 20/4.Kitap/Dido'nun ölümü/G.B. Tiepolo/Lorrain/Giaguinto/Augustin Cayot/Rubens/Tischbein/Reynolds/Füssli/Hannibal/Henry Purcell
Bugün Aeneas'ın Kartaca'dan ayrılışı ve Dido'nun ölümü ile dördüncü kitabı bitiriyoruz.
Giovanni Battista Tiepolo'nun, (1696-1770) 1757 tarihli "Mercury Appearing to Aeneas" isimli tablosundaki gibi Merkür, rüyasına girip Aeneas'a Kartaca'da kalamayacağını, hemen yola çıkması gerektiğini ve İtalya’ya giderek Roma’yı kurmak zorunda olduğunu iletir.
Fransız ressam Claude Lorrain'in (1600-1682)"Aeneas's Farewell to Dido in Carthago" ve İtalyan ressam Corrado Giaguinto'nun 1735 yılında yaptığı (1703-1765) "The Departura of Aeneas from Carthage" tablolarında görüldüğü gibi Aeneas, Dido'ya, Merkür'ün, Jupiter'in emrini getirdiğini ve gitmesi gerektiğini söyler ve vedalaşır.
571-583. mısralarda Aeneas, Jüpiter'in emrini yerine getirerek gemisine biner ve Kartaca'dan ayrılır.
"Fırladı derin uykusundan, Aeneas, korkuyla, ürkünç,
Görüntüyle, dağıldı düş, uyardı tüm arkadaşlarını:
'Kalkın arkadaşlar, durmayın, oturun yerlerinize, işbaşı,
Hızlanın, açın yelkenleri. Gökten gönderilen tanrı
Uyardı, hızla kaçalım diye, beni, sıkıştırdı.
Uyalım buyruğuna, ey tanrılar yücesi, İzindeyiz sevinerek yine, kim olursan ol, Bize yardıma gel, kolaylaştır, ışısın yıldızlar
Gökte.' Böyle dedi, çekti parlak kılıcı Kınından, kesti gemiyi karaya bağlayan ipleri.
Onun gibi davrandı hepsi, asıldılar küreklere,
Açıldılar kıyılardan, silindi deniz gemilerin altında,
Yanıyordu, köpüklü sulara vurarak, mavi denizi."
615-629.mısralarda Dido, Aeneas'ın arkasından lanetler okur:
"Dilerim çıksın karşısına güçlü, savaşçı azgın
Bir topluluk, kovulsun ülkeden, ayrılsın sarıldığı
İulus'tan, çırpınırsın yardım diye, görsün çöküşünü
Arkadaşlarının, yüzsüzce, sürüklersin alçakça barışa,
Yetkisiz, sürünsün yüzüstü, gebersin gününden önce,
Gömülmesin, çürüsün, koksun, kalsın ortalıkta.
İşte yakarışım, işte yüreğimin kanla karışık sesi.
Ey Tryliler, izleyin siz de onun soyunu, öfkeyle,
Hınçla bir adak olsun küllerim size: Ne sevgi, ne barış iki topluluk arasında,
Dilerim, bir yiğit doğsun kemiklerimizden öcalan,
Kılıçla gitsin ardından Dardanos köylülerinin. kovalasın.
Uygun düşerse, gücünüz elverirse, bir gün vuruşun
Kıyılarımızda, kıyılarında, sularımızda sularında, durmasın
Pusatlarınız pusatlarıyla torunlarınız torunlarıyla. "
Aeneas terk edince Dido tek çareyi ölümde bulur. Üzmemek için kardeşine bir yalan söyler. Aeneas'ın kalan eşyalarını yakacağım diyerek büyük bir odun yığını hazırlatır. (Minyatür "Dido can build a pyre and offerings to the gods")
"Dido'nun ölümü" (La morte de Didon) heykeli Augustin Cayot tarafından 1711 de yapılmıştır. Louvre müzesindedir."
660-667.mısralarda, Dido odun yığının üstüne çıkıp, Aeneas'ın kılıcını göğsüne saplar ve alevler içinde can verir.
"'Öcalamadan ölmek, ölelim, sevinirim böyle gitmekten
Ölüler ülkesine. Görsün denizden Dardanoslu
Yangını, birlikte götürsün ölümün uğursuz betimini.'
Söylerken bunları, söylevin ortasında, görmüş arkadaşları
Yıkıldığını tuttuğu kılıcın üstüne, köpüklü kanların
Sıçradığını, buğular çıktığını. Birden yükseldi çığlıklar,
Yayıldı, karıştırdı tüm ülkeyi bu korkunç söylenti."
693-705.mısralar ile 4.Kitap sona erer.
"İşte o gün, engin güçlü Juno, dindirmek için uzun
Süren acılarını bu mutsuzun göndermiş Olympos'tan İris'i,
Kurtarsın diye gövdenin bağına vurulan, çırpınan tini.
Ne yazgıyla, ne suçla, ne tanrısal buyrukla ilgiliydi
Öümü. Birden, gün doğmadan, derin sevgiyle yanarak
Bu mutsuz, Proserpina sarı saçlarını koparmadan,
Başını yer altında Orcus'a bırakmadan gitmiş ölüme.
İris, gökte, çiğlerle örtülmüş, sarışın güneşe
Karşı binbir boyalı kanatlarını açıp, uçarak
Döner kadının başı üstünde der ki: 'Götürüyorum
Yüce Pluton'a bu kutsal tini aldığım buyrukla,
Kurtarıyorum gövdeden seni de.' Sonra kopardı saçını
Sağ eliyle, dondu gövde, yaşam karıştı yerlere."
Kartaca prensesi Dido'nun ölümü pek çok sanat eserine ilham vermiştir.
Dido'nun ölümüyle ilgili 5 tablo paylaşıyorum:
1- Peter Paul Rubens (1577-1640) "The death of Dido"
2- G.B. Tiepolo (1696- 1770) "Death of Dido"
3- Johann Heinrich Tischbein (1722- 1789) Dido About To Stab Herself
4- Sir Joshua Reynolds'un (1723-1792) "The death of Dido"
5- Johann Heinrich Füssli (1741-1825) "Dido"
Aeneas'ın ardından Dido'nun "Dilerim, bir yiğit doğsun kemiklerimizden öcalan" diyerek ettiği beddua, Napoli'deki mermer büstü görülen
Hannibal ( MÖ 243-183) ile yüzyıllar sonra gerçekleşmiş.
Tüm zamanların en büyük askeri dehalarından sayılan Hannibal komutasındaki yüz bin kişilik Kartaca ordusu, yanlarındaki 37 fil desteği ile Alp Dağlarını aşarak, kuzeyden Roma’ya saldırarak ağır bir yenilgiye uğratarak 2. Pön savaşında Dido'nun öcünü almış.
Atatürk’ün de büyük saygı duyduğu Hannibal için, intihar ederek öldüğü Libyssa’da (Gebze-Diliskelesi)
TÜBİTAK yerleşkesinde dikilmiş bir anıt vardır.
İngiliz Barok besteci Henry Purcell'in 1680 yılına yazdığı "Dido and Aeneas" isimli 3 perdelik operasının liberettosunu Aeneas destanından esinlenerek Nahum Tate yazmıştır.
Yirminci yüzyıldan önce yazilmis en büyük İngiliz operası olarak kabul edilir. Operanın modern yorumunun dünya prömiyeri Lüksemburg'ta 2005 yılında Sasha Waltz tarafından yapılmıştır. Tanıtım filmini paylaştım.
https://youtu.be/On9axUCjnK8
Güzel görüntüler eşliğinde, 4.07 dakikalık Henry Purcell'in Aneas ve Dido operasından, Dido'ya ağıt olan "When I am laid in earth" aryasını Emma Kirkby'den dinlemek isteyenler için aşağıdaki linki paylaştım.
https://youtu.be/H3wAarmPYKU
Operanın tümü de aşağıdaki linkten izlenebilir:
https://youtu.be/4ofSW5rZKDQ
Fransız ressam Claude Lorrain'in (1600-1682)"Aeneas's Farewell to Dido in Carthago" ve İtalyan ressam Corrado Giaguinto'nun 1735 yılında yaptığı (1703-1765) "The Departura of Aeneas from Carthage" tablolarında görüldüğü gibi Aeneas, Dido'ya, Merkür'ün, Jupiter'in emrini getirdiğini ve gitmesi gerektiğini söyler ve vedalaşır.
571-583. mısralarda Aeneas, Jüpiter'in emrini yerine getirerek gemisine biner ve Kartaca'dan ayrılır.
"Fırladı derin uykusundan, Aeneas, korkuyla, ürkünç,
Görüntüyle, dağıldı düş, uyardı tüm arkadaşlarını:
'Kalkın arkadaşlar, durmayın, oturun yerlerinize, işbaşı,
Hızlanın, açın yelkenleri. Gökten gönderilen tanrı
Uyardı, hızla kaçalım diye, beni, sıkıştırdı.
Uyalım buyruğuna, ey tanrılar yücesi, İzindeyiz sevinerek yine, kim olursan ol, Bize yardıma gel, kolaylaştır, ışısın yıldızlar
Gökte.' Böyle dedi, çekti parlak kılıcı Kınından, kesti gemiyi karaya bağlayan ipleri.
Onun gibi davrandı hepsi, asıldılar küreklere,
Açıldılar kıyılardan, silindi deniz gemilerin altında,
Yanıyordu, köpüklü sulara vurarak, mavi denizi."
615-629.mısralarda Dido, Aeneas'ın arkasından lanetler okur:
"Dilerim çıksın karşısına güçlü, savaşçı azgın
Bir topluluk, kovulsun ülkeden, ayrılsın sarıldığı
İulus'tan, çırpınırsın yardım diye, görsün çöküşünü
Arkadaşlarının, yüzsüzce, sürüklersin alçakça barışa,
Yetkisiz, sürünsün yüzüstü, gebersin gününden önce,
Gömülmesin, çürüsün, koksun, kalsın ortalıkta.
İşte yakarışım, işte yüreğimin kanla karışık sesi.
Ey Tryliler, izleyin siz de onun soyunu, öfkeyle,
Hınçla bir adak olsun küllerim size: Ne sevgi, ne barış iki topluluk arasında,
Dilerim, bir yiğit doğsun kemiklerimizden öcalan,
Kılıçla gitsin ardından Dardanos köylülerinin. kovalasın.
Uygun düşerse, gücünüz elverirse, bir gün vuruşun
Kıyılarımızda, kıyılarında, sularımızda sularında, durmasın
Pusatlarınız pusatlarıyla torunlarınız torunlarıyla. "
Aeneas terk edince Dido tek çareyi ölümde bulur. Üzmemek için kardeşine bir yalan söyler. Aeneas'ın kalan eşyalarını yakacağım diyerek büyük bir odun yığını hazırlatır. (Minyatür "Dido can build a pyre and offerings to the gods")
"Dido'nun ölümü" (La morte de Didon) heykeli Augustin Cayot tarafından 1711 de yapılmıştır. Louvre müzesindedir."
660-667.mısralarda, Dido odun yığının üstüne çıkıp, Aeneas'ın kılıcını göğsüne saplar ve alevler içinde can verir.
"'Öcalamadan ölmek, ölelim, sevinirim böyle gitmekten
Ölüler ülkesine. Görsün denizden Dardanoslu
Yangını, birlikte götürsün ölümün uğursuz betimini.'
Söylerken bunları, söylevin ortasında, görmüş arkadaşları
Yıkıldığını tuttuğu kılıcın üstüne, köpüklü kanların
Sıçradığını, buğular çıktığını. Birden yükseldi çığlıklar,
Yayıldı, karıştırdı tüm ülkeyi bu korkunç söylenti."
693-705.mısralar ile 4.Kitap sona erer.
"İşte o gün, engin güçlü Juno, dindirmek için uzun
Süren acılarını bu mutsuzun göndermiş Olympos'tan İris'i,
Kurtarsın diye gövdenin bağına vurulan, çırpınan tini.
Ne yazgıyla, ne suçla, ne tanrısal buyrukla ilgiliydi
Öümü. Birden, gün doğmadan, derin sevgiyle yanarak
Bu mutsuz, Proserpina sarı saçlarını koparmadan,
Başını yer altında Orcus'a bırakmadan gitmiş ölüme.
İris, gökte, çiğlerle örtülmüş, sarışın güneşe
Karşı binbir boyalı kanatlarını açıp, uçarak
Döner kadının başı üstünde der ki: 'Götürüyorum
Yüce Pluton'a bu kutsal tini aldığım buyrukla,
Kurtarıyorum gövdeden seni de.' Sonra kopardı saçını
Sağ eliyle, dondu gövde, yaşam karıştı yerlere."
Kartaca prensesi Dido'nun ölümü pek çok sanat eserine ilham vermiştir.
Dido'nun ölümüyle ilgili 5 tablo paylaşıyorum:
1- Peter Paul Rubens (1577-1640) "The death of Dido"
2- G.B. Tiepolo (1696- 1770) "Death of Dido"
3- Johann Heinrich Tischbein (1722- 1789) Dido About To Stab Herself
4- Sir Joshua Reynolds'un (1723-1792) "The death of Dido"
5- Johann Heinrich Füssli (1741-1825) "Dido"
Aeneas'ın ardından Dido'nun "Dilerim, bir yiğit doğsun kemiklerimizden öcalan" diyerek ettiği beddua, Napoli'deki mermer büstü görülen
Hannibal ( MÖ 243-183) ile yüzyıllar sonra gerçekleşmiş.
Tüm zamanların en büyük askeri dehalarından sayılan Hannibal komutasındaki yüz bin kişilik Kartaca ordusu, yanlarındaki 37 fil desteği ile Alp Dağlarını aşarak, kuzeyden Roma’ya saldırarak ağır bir yenilgiye uğratarak 2. Pön savaşında Dido'nun öcünü almış.
Atatürk’ün de büyük saygı duyduğu Hannibal için, intihar ederek öldüğü Libyssa’da (Gebze-Diliskelesi)
TÜBİTAK yerleşkesinde dikilmiş bir anıt vardır.
İngiliz Barok besteci Henry Purcell'in 1680 yılına yazdığı "Dido and Aeneas" isimli 3 perdelik operasının liberettosunu Aeneas destanından esinlenerek Nahum Tate yazmıştır.
Yirminci yüzyıldan önce yazilmis en büyük İngiliz operası olarak kabul edilir. Operanın modern yorumunun dünya prömiyeri Lüksemburg'ta 2005 yılında Sasha Waltz tarafından yapılmıştır. Tanıtım filmini paylaştım.
https://youtu.be/On9axUCjnK8
Güzel görüntüler eşliğinde, 4.07 dakikalık Henry Purcell'in Aneas ve Dido operasından, Dido'ya ağıt olan "When I am laid in earth" aryasını Emma Kirkby'den dinlemek isteyenler için aşağıdaki linki paylaştım.
https://youtu.be/H3wAarmPYKU
Operanın tümü de aşağıdaki linkten izlenebilir:
https://youtu.be/4ofSW5rZKDQ
Yorumlar
Yorum Gönder