YAZARAK - GÖREREK

  William Blake'in daha önce de fotoğrafını paylaştığım, "Cennet ile Cehennemin evliliği" kitabının arka kapağında şöyle yazıyor: "En yetkin eseri sayılan Cennet ile Cehennemin Evliliği'nde dinin ve kurumların insana giydirdiği örtüleri kaldırmaya çalıştı. Kutsal kitapları çağrıştıran ama arkaik söyleme kapılmayan özgün bir dil yaratarak, geleneksel bakışların ötesine geçti. İmparatorluğa karşı devrimin, akla karşı hayal gücünün, her tür baskıya karşı özgürlüğün felsefesini yaparken, insandaki haz ve sevinç duygularını yüceltti"  Cehennem XIX. Kantodan esinlenerek yaptığı "Simonik Papa" (The Simoniac Pope) isimli resminde de tam bu fikrini ortaya koyacak fırsatı bulmuş ve Papa'yı tepetaklak ateş havuzuna atıvermiş.  Bazı mısraları şöyle bu kantonun: 1-6 "Ey büyücü Simon, ey onu izleyenler, Tanrı’nın, iyilikle gerdeğe girmesi gereken nesnelerini, altınla gümüş uğruna lekeleyen aç gözlü sefiller, borular sizin için çalacak şimdi, üçüncü hend...

  Çek heykeltraş, Antonín Pavel Wagner'in (1834-1895) Herkül'ün Cerebrus'u öldürmesini temsil eden "Heracles and Cerberus" isimli heykelini  görüyorsunuz.   Cerebrus, klasik mitolojide, cehennemde nöbet tutan üç başlı, yılan kuyruklu korkunç bir köpektir.  Blake, "Cerebrus" isimli ilustrasyonunda Cehennem Kanto VI 'daki  1-33. mısraları anlatmaktadır.  "Bu iki sevgilinin verdiği üzüntüyle kendimden geçip de, yeniden kendime geldiğimde, çevremde nereye baksam, nereye dönsem nereye gitsem, yine acılar, yine acı çekenler gördüm. Üçüncü dairedeydim, sonu olmayan, iri taneli, lanetli soğuk bir yağmur yağıyordu; bu yağmur oldum olası böyle yağıyordu. Karanlık gökyüzünden dolu taneleri, kirli sular ve kar iniyordu; bunları emen toprak leş gibi kokuyordu. Korkunç görünüşlü azgın Kerberos hayvanı, köpek gibi havlıyordu üç ağzının üçüyle, sulara gömülü ölülere. Gözleri kırmızı, sakalı yağlı, karaydı, karnı kocaman, elleri tırnaklıydı; ruhları tırmalıyor, ...

  William Blake'in "Şehvet Çemberi/Aşıklar Kasırgası"  isimli ilustrasyonunu   Cehennem, beşinci  Kanto'nun 25-39. Ve sonra 68-78. mısraları eşliğinde sunuyorum. Sonuna kısa bir açıklama ekledim.  "Kulağıma acılı iniltiler ulaşıyordu; hıçkırık seslerinin duyulduğu yere gelmiştim. Her ışığın sustuğu bir yerdeydim, her yer, fırtınalı havada karşıdan esen rüzgârın dövdüğü deniz gibi uğulduyordu. Dinmek bilmeyen cehennem burgacı öfkeyle sürüklüyordu ruhları; döndürüyor, silkeliyor, savuruyordu onları. Yıkıntının önüne vardıklarında çığlıklar, hıçkırıklar, yakınmalar yükseliyordu, Tanrı’nın adaletine sövülüyordu burada. Bu işkenceyi çekenlerin, akıllarını isteklerine boyun eğdiren şehvet günahı işlemiş oldukları anlaşılıyordu." Bu fırtınaya yakalanıp, dönüp duranlar şehvet suçlularıdır. Fırtına, tutkuyu temsil etmektedir. Burada Truvalı Helen ve Kleopatra gibi efsane isimler vardır. Ancak Dante, Rimini'nin efsane aşıkları Paolo ve Francesca ile konuşur. ...

  William Blake'in "Kapının üstündeki yazıt"   (The inscription over the gate) isimli ilustrasyonunu Cehennem, üçüncü kanto'nun 1-15 mısraları eşliğinde sunuyorum. Sonuna kısa bir açıklama ekledim.   “ 'Buradan gidilir acılar kentine, buradan gidilir bitmek bilmeyen acıya, buradan gidilir yitmiş insanlar arasına. Adalet yol gösterdi ulu rabbime, kutsal güç, yüce bilgelik, ilk sevgi yarattı beni. Benden önce her şey sonsuzdu; sonsuza dek süreceğim ben de. İçeri girenler, dışarıda bırakın her umudu.' Bir kapının üstünde koyu renkle yazılı bu sözleri görünce: “Usta” dedim, “beni ürkütüyor bu sözlerin anlamı.” O, içimden geçenleri anlamıştı: ' Burada her türlü korkuyu bırakmalı, ödlekliğin kökünü kazımalı.' " Sağdaki mavili Virgilleus ile soldaki Dante'yi Cehennemin kapısında görüyoruz. Kapıyı çevreleyen yeşilliğin ardında ateş ve buz var. Dikkatle bakılınca geri planda cezasını çeken figürler görülmekte. Kapının üzerindeki yazı kantonun ilk 9 mıs...

  William Blake'in "Dante üç canavardan kaçarken"  (Dante running from the Three Beasts) isimli tablosunu,  Cehennem I. Kantonun 31-57. mısraları ve bir açıklama ile sunuyorum.   "Yokuşun hemen başladığı yerde bir pars gördüm, yerinde duramıyordu, kıpır kıpırdı, benek benekti tüyleri; yüzümün önünden hiç ayrılmıyordu, öylesine kesiyordu ki yolumu, kaç kez dönmek istedim gerisin geri. Sabahın başladığı saatlerdi, güneş, Tanrı’nın sevgisi bu güzel nesneleri ilk kez kıpırdattığından beri birlikte olduğu yıldızlarla yükselmekteydi; öyle ki, güzel mevsim ve günün bu saati, beni iyi şeyler beklemeye yöneltti tüyleri benekli hayvandan; ama korkmamı önleyemedi karşıma çıkan bir aslandan. Başı havada, açlıktan kudurmuş gibi bir aslan, üstüme geliyordu sanki, öyle ki, havaya bile korku sinmişti. Ve cılızlığı bin bir istek dolu, çok kişiye neler çektirdiği besbelli bir kurt, üstelik dişi, görünce beni, kapıldığım korku öyle kesti ki elimi ayağımı, kalmadı artık tepeye tırmanma ...

Thomas Phillips'in yaptığı portresini gördüğünüz William Blake (1757 – 1827) önemli bir İngiliz şair ve ressamıdır.   "Ozanların anlattığı masallardan yararlanıp ibadet biçimlerini geliştirdiler.  Sonra bu ibadet biçimlerini tanrıların buyurduğunu söylediler.  Böylece, insanlar tüm tanrıların insanın içinde yaşadığını unuttular." dediği gibi   "Hapisaneler yasanın taşlarıyla inşa edilir,  kerhaneler dinin tuğlalarıyla" diyebilecek kadar cesur ve biraz da delidir.    William Blake'in 1794 yılında yaptığı Günlerin Atası (Ancient of days) isimli tabloyu görüyorsunuz. Sanrılar gördüğü ve bu sayede" algı kapılarını" açtığı söylenen sanatçının bu eseri o kadar olağanüstüdür ki, 200 yüzyıl sonra Stephen Hawking'in" God Created the Integers" kitabına kapak resmi olmuştur.  "Algının kapıları temizlenirse, her şey insana olduğu gibi, sonsuz olarak gözükecektir. Çünkü insan, her şeyi mağarasının daracık çatlaklarından görecek denli kendisin...

  Çinli ve Tayvanlı üç  sanatçının 2006 yılında yaptıkları  "Dante'yle İlahi Komedya'yı Tartışmak" isimli, 103 tanınmış kişinin bulunduğu tabloyu karikatürist Kamil Yavuz'un  Atatürk’ün Kocatepe’deki fotoğrafını eklediği  haliyle paylaştım.   Konuyla ilgili olarak 2009 yılında Radikal gazetesinde yayınlanmış "en popüler 103 isim tabloda buluştu" başlıklı yazıyı ve bu kişilerin listesini verdiğim linkden okuyabilirsiniz.  Raphael'in "Atina Okulu" freskinden esinlenerek yapılan tabloda en arkada atları üzerinde resmedilmiş olanlar, Cengiz Han ve Napolyon Bonaparte'dır.  Dante sağda en üstte yerini almış. Masanın tam ortasına da Karl Marx yerleştirilmiş.  Karl Marx’ın "Kapital"inin İlahi Komedya'dan alınan,   "Sen kendi yolundan git; bırak diğerleri konuşsunlar" mısrası ile başladığını biliyor muydunuz?  Araf V. Kanto'dan: “Niçin için bunca sıkıldı?” dedi ustam , “adımların ağırlaştı. Burada söylenenlerden sana...

  Dante ve İlahi Komedya'ya başlarken 7 gün yeter diye düşünmüştüm ama böylesi bir şaheserin beslediği ve beslendiği sanat eserlerinin sayısı inanılmaz çok. "ne hamlet'i okumuştu, ne dante'den bir şiir." diyen  Nazım ustaya selam çakarak,  bir kaç gün daha sizi bu konuyla bayacağım.  İtalyan hükümetinin talebiyle, Salvador Dali, Dante’nin 700. doğum yılında (1965), 100 kadar "İlahi Komedya"  resmi yapmıştır. Salvador Dali'nin Dante'nin "İlahi Komedya"sı için çizdiği tablolardan yapılan kitabı ve birkaç tablosunu  görüyorsunuz.  Salvador Dali'nin İlahi Komedya çizimlerini toplu halde, aşağıdaki videoda görebilirsiniz.  https://youtu.be/uGwl6KAHJIg Bugüne kadar yazılmış en uzun şiir (14233 dize) olan İlahi Komedya'nın  ilk yorumcusu, 1373 yılında  Floransa'da kilisede halka okumakla görevlendirilen, "Decameron" ’un yazarı Giovanni Boccaccio'dur. "Komedya" yani "Halk türküsü" ismine "İlahi...

  Cehennem 34 kanto içerir. Bu kantoların toplam dize sayısı 4720’dir. Dante bu yolculuk boyunca 112 ünlü  kişiyle karşılaşır.  Bunların arasında Cicero, Öklid, Homer, İbn-i Rüşd, İbn-i Sina, Horace, Ovidius, Lucan, Aristo, Sokrates ve  Selahaddin Eyyübi sayılabilir.  Ancak bu ünlü kişilerin içinde benim en çok ilgimi çeken Hz. Muhammed ve Hz. Ali oldu.  Gördüğünüz resim, 14. yüzyıldan kalma bir kitaptan alınmış, kime ait olduğu bilinmeyen bir çizim. Cehennemin XXVIII. Kantosu'nda yeryüzünde bozgunculuk çıkardıkları için, cehennemde parçalanarak cezalarını çekmekte olduklarından bahsedilen  Hz. Muhammed ve Hz. Ali tasvir edilmiş. "Dibi delik, tahtası eksik hiçbir fıçı, benim gördüğüm, tepesinden tırnağına bağrı deşik biri gibi parçalanmış olamazdı. Bacakları arasından sarkıyordu bağırsakları; iç organları ortadaydı, yenilenlerden bok yapan murdar keseyle birlikte. Onu görmek için olanca dikkatimi verince, bana baktı, göğsünü açtı elleriyle, “Bak nasıl ...